ΚΑΛΗΜΕΡΑ ΣΧΟΛΕΙΟ - ΚΑΛΗΜΕΡΑ ΘΛΙΨΗ

Σάββατο, Σεπτέμβριος 13, 2008

*Το σχολείο της χαμένης νιότης...**
**Kαλημέρα Σχολείο - Καλημέρα Θλίψη**

/Γράφει ο Αλέξανδρος Πιστοφίδης/

Άνοιξαν τα σχολεία. Για κάποιους ένα ευχάριστο και μοναδικό γεγονός, για τους περισσότερους θλιβερό.
Σε μια μακρινή χώρα, στη Φινλανδία, που εδώ και μια δεκαετία οι μαθητές της βγαίνουν πρώτοι σε όλες τις διεθνείς αξιολογήσεις του ΟΟΣΑ(οι δικοί μας τελευταίοι), γιορτάζουν τις μέρες αυτές. Γιορτάζουν, γιατί μετά από δύο μήνες διακοπών βρέθηκαν ξανά με τους συμμαθητές και δασκάλους φίλους τους, στη μικρή κοινότητα του σχολείου τους.

Στη Φινλανδία, στα πολυθέσια και ολοήμερα σχολεία θα βρεις παιδιά από 8 μηνών μέχρι 16 ετών. Όταν εργάζονται και οι δύο γονείς μπορούν να αφήσουν το 8 μηνών και άνω παιδί τους στο σχολείο μαζί με τα μεγαλύτερα αδερφάκια του. Στη μικρή κοινότητα του σχολείου θα βρεις παιδιά με ειδικές ανάγκες, αφού, σκοπίμως, δεν υπάρχουν ειδικά ιδρυματικά-σχολεία.
Θα βρεις βρέφη, να μαθαίνουν από μικρά να συνυπάρχουν με μεγάλους και αναπήρους, όπως στην κοινωνία των μεγάλων, καλλιεργώντας το αίσθημα της ευθύνης και της αλληλεγγύης των μεγάλων παιδιών προς τα μικρότερα και προς τα διαφορετικά.

Στη Φινλανδία γιορτάζουν, γιατί θα βρεθούν πάλι σε σχολεία με σύγχρονα εργαστήρια και αμφιθέατρα, με κλειστά γυμναστήρια και πισίνες, με ειδικές αίθουσες χαλάρωσης και σάουνας, με εστιατόρια με το δωρεάν φαγητό και το σημαντικότερο, γιατί θα μάθουν και θα δημιουργήσουν γνώση με τους δασκάλους φίλους τους, παίζοντας, συζητώντας και μελετώντας διάφορα βιβλία και όχι ένα υποχρεωτικό σε κάθε μάθημα, όπως στην Ελλάδα.
(Οι δάσκαλοί μας, ακόμη και να θέλουν να πάρουν πρωτοβουλίες δημιουργικής μάθησης δεν μπορούν. Είναι υποχρεωμένοι να δουλέψουν με συγκεκριμένα βιβλία με έναν στόχο: «να βγει όπως-όπως η ύλη», αποστηθισμένη βεβαίως).

Τα παιδιά στη Φινλανδία, στις πρώτες έξι τάξεις, κάνουν συχνά τεστ, όχι όμως για να βαθμολογηθούν (να τιμωρηθούν όπως τα ελληνόπουλα) αλλά για να διαπιστωθούν οι αδυναμίες τους, ώστε να τους παρασχεθεί εξατομικευμένη ενισχυτική διδασκαλία. Η φιλοσοφία τους είναι, «η βαθμολογία αποθαρρύνει και ωθεί ακόμη περισσότερο στην άρνηση μάθησης τον κακό μαθητή, ενώ επιβραβεύει τον καλό μαθητή, που έτσι κι αλλιώς δεν χρειάζεται την επιβράβευση».

Τα παιδιά στη Φινλανδία μπορούν ήδη από τις πρώτες τάξεις, να επιλέξουν ακόμη και το ημερήσιο πρόγραμμά τους. Ένα παιδί της δευτέρας δημοτικού, μπορεί μια ημέρα να επισκεφτεί κάποιο μάθημα της τρίτης ή ακόμη και της πρώτης, αν νομίζει πως αυτό χρειάζεται περισσότερο. Τα παιδιά στη Φινλανδία αλλά και σε πολλές άλλες χώρες, που το εκπαιδευτικό τους σύστημα είναι ανάμεσα σε εκείνο των πρώτων πέντε στον κόσμο, όπως στην Ιαπωνία, Κορέα και Καναδά, όταν έχουν τεστ στα μαθηματικά, φυσική, χημεία, ακόμη και στη γλώσσα τους, επιτρέπεται να έχουν μαζί τους βοήθημα (βιβλίο με τους μαθηματικούς, φυσικούς, χημικούς τύπους και λεξικό γλώσσας).

Οι παιδαγωγοί τους δεν έχουν κανένα λόγο να απαιτήσουν από τα παιδιά να μάθουν απ’ έξω πράγματα, που μετά από μερικές εβδομάδες δε θα θυμούνται. Αυτό που τους ενδιαφέρει είναι να μάθουν τα παιδιά τους να σκέπτονται λογικά, με κριτική αναλυτική σκέψη, κατανοώντας περίπλοκα νοήματα και αλληλοσυσχετισμούς. Με λίγα λόγια, τους ενδιαφέρει να αγαπήσουν τα παιδιά τη μάθηση και το βιβλίο για να συνεχίσουν να μαθαίνουν μόνα τους.
Με το ζόρι δε μαθαίνει κανείς. Με το ζόρι μπορείς μόνο να αποστηθίσεις ξένη γνώση, για λίγο καιρό.

Όταν το απόγευμα, μετά την ενισχυτική διδασκαλία, οι Φιλανδοί μαθητές πάνε στο σπίτι, αφήνουν τη σάκα με τα βιβλία στο σχολείο. Όλη η υπόλοιπη ημέρα τους ανήκει. Χαίρονται την παιδικότητά τους. Τεστ για το σπίτι απαγορεύονται. Η λέξη φροντιστήριο δεν υπάρχει ούτε στο λεξικό τους.
Είναι πρώτα στην Ευρώπη στην ανάγνωση εξωσχολικών βιβλίων και τελευταία σε τηλεθέαση.

Τα ελληνόπουλα τρέχουν από φροντιστήριο σε φροντιστήριο σαν κουρδιστά πορτοκάλια. Το μόνο που τους μένει μετά, είναι να καθίσουν εξαντλημένα μπροστά στην τηλεόραση μέχρι να τους πάρει ο ύπνος. Σε καμιά άλλη χώρα του κόσμου δε βλέπεις παιδιά με τσάντες να κυκλοφορούν μέχρι τα μεσάνυχτα τρέχοντας σαν τον Βέγγο να προλάβουν το επόμενο μάθημα αποστήθισης, προς μεγάλη ικανοποίηση των φροντιστηρίων. Είναι δυνατόν αυτά τα τραύματα της χαμένης παιδικότητας να μην έχουν βαθιές και μακροχρόνιες ψυχικές συνέπειες;

Τα περισσότερα ελληνόπουλα πάνε άκεφα σε άθλια δημόσια σχολεία, που μοιάζουν σαν γκαράζ αυτοκινήτων. Θα συναντήσουν δασκάλους, στην πλειονότητά τους σκυθρωπούς και δίχως όρεξη, που από τότε που τελείωσαν τις σπουδές τους δεν έχουν ανοίξει βιβλίο. Θα συναντήσουν δασκάλους, για τους οποίους η λέξη εξατομικευμένη προσέγγιση μαθητή με ιδιαίτερα προβλήματα, υπάρχει μόνο στα λεξικά. Θα πρέπει να αποστηθίσουν κακογραμμένα βιβλία πάνω στα οποία θα εξεταστούν. Όποιος έχει την καλύτερη μνήμη ή τις καλύτερες τεχνικές αποστήθισης, όχι απαραίτητα και το καλύτερο μυαλό, θα επιβραβευθεί. Οι κακοί μαθητές θα τιμωρηθούν και θα σπρωχθούν στη μαθησιακή άρνηση. Η μαθητική διαρροή στη χώρα μας, σε κάποιες περιοχές ξεπερνά το 30% , ενώ στη Φινλανδία είναι σχεδόν ανύπαρκτη. Η απάντηση της υπουργού παιδείας τους είναι: «είμαστε μια μικρή χώρα και δεν έχουμε την πολυτέλεια να χάσουμε ούτε έναν μαθητή».

Γιατί αλήθεια συμβαίνουν όλα αυτά τα τραγικά, στο σημαντικότερο τομέα μιας χώρας όπως είναι η παιδεία, από την οποία εξαρτώνται όλα τα άλλα; Γιατί βασανίζουμε δίχως λόγο ότι πολυτιμότερο έχουμε, τα παιδιά μας; Γιατί, ενώ πληρώνουμε τα περισσότερα λεφτά στον κόσμο για την παιδεία (στην παραπαιδεία των φροντιστηρίων), έχουμε μια τόσο άθλια δημόσια παιδεία;

Την απάντηση μας την έδωσε πριν λίγες ημέρες ο κος Βουλγαράκης: «υπάρχουν βουλευτές που τα δίδακτρα που πληρώνουν για τα παιδιά τους στα ιδιωτικά σχολεία είναι περισσότερα από τα εισοδήματα που δηλώνουν στο πόθεν έσχες»!!!
Κυβερνώντες και εξουσιάζοντες, που στέλνουν τα παιδιά τους σε πανάκριβα ιδιωτικά σχολεία, δεν έχουν κανένα λόγο να δώσουν λεφτά στη δημόσια παιδεία, όπως δεν έχουν κανένα λόγο να δώσουν λεφτά για τη δημόσια υγεία αφού αν χρειαστεί, οι ίδιοι και τα παιδιά τους θα πάνε στο Memorial.
Αυτή είναι η μοναδική εξήγηση και καμία άλλη για τα άθλια δημόσια σχολεία μας. Όλα τα άλλα είναι δικαιολογίες προς βλάκες!

Στη Φινλανδία, ο γιος του πρωθυπουργού, του προέδρου της ΝΟΚΙΑ, του θυρωρού της πολυκατοικίας και του χασάπη της γειτονιάς πάνε στο ίδιο δημόσιο σχολείο. Γι’ αυτό και έχουν κάθε λόγο να δίνουν τα διπλάσια ακριβώς λεφτά από εμάς, γύρω στο 7% του ΑΕΠ, για την παιδεία τους. «Βάση της εκπαίδευσής μας είναι η ισότητα όλων στο σχολείο», λέει η υπουργός τους. Οι Φιλανδοί αγαπούν την πατρίδα τους, όχι ακροδεξιά και θεωρητικά σαν μια αφηρημένη ιδέα, αλλά σαν ζωντανό οργανισμό. Γι' αυτούς πατρίδα είναι πάνω απ' όλα ο λαός τους, οι άνθρωποί τους, τα παιδιά τους.

Ανάπτυξη παραγράφου

• Με παραδείγματα (με επεξηγήσεις)
Με την αλλαγή των κοινωνικών συνθηκών αλλάζουν και οι αντιλήψεις μας. Στις συνθήκες της δουλοκτητικής εποχής, όταν η παραγωγή υλικών αγαθών στηριζόταν κυρίως στην εργασία των δούλων, η δουλεία θεωρούνταν φυσικός και δίκαιος θεσμός…
• Με σύγκριση και αντίθεση ( με ομοιότητες και διαφορές)
Το δοκίμιο ενώ έχει αρκετά στοιχεία κοινά με τα λογοτεχνικά και μη λογοτεχνικά κείμενα, δεν ταυτίζεται με κανένα. Το κοινό που έχει με τη λογοτεχνία είναι….Η διαφορά του αφορά κυρίως… Από την άλλη το δοκίμιο έχει ομοιότητες αλλά και διαφορές με τα μη λογοτεχνικά είδη….
• Με αιτιολόγηση
Θα ήταν επικίνδυνο σφάλμα να στηριχτούμε σήμερα πάνω στην άποψη ότι ο πυρηνικός πόλεμος μπορεί να αποφευχθεί ή να προληφθεί με το πυρηνικό αδιέξοδο ή την ισορροπία του τρόμου. Πρώτο, γιατί η τεχνολογία μπορεί να καταστρέψει αυτήν την ισορροπία. Έπειτα η ισορροπία γίνεται όλο και πιο ασταθής…Τέλος…
• Με ορισμό
Πολιτισμός είναι το σύνολο των επιτευγμάτων του ανθρώπου. Όλα τα αγαθά που έχουν σχέση με την τεχνική, την…, είναι προϊόντα του πολιτισμού. Σε αυτά πρέπει να προστεθούν τα ιδεώδη που διαμορφώθηκαν στο πέρασμα του χρόνου, ο…, καθώς και τα… που πραγματοποιήθηκαν στους επιμέρους τομείς προόδου.
• Με διαίρεση ( κομμάτιασμα του όλου στα μέρη του)
Τον πολιτισμό τον διαιρούμε συνήθως σε τεχνικό και πνευματικό. Ο τεχνικός πολιτισμός περιλαμβάνει…. Στην έννοια του πνευματικού πολιτισμού μπορούμε να περιλάβουμε…
• Με αίτια και αποτελέσματα
Η κατάργηση της σύγχρονης δουλείας οφείλεται στις ίδιες αιτίες που προκάλεσαν και την κατάργηση της αρχαίας δουλείας. Η πρώτη αιτία ήταν… Η δεύτερη ήταν πως οι δούλοι…
• Με αναλογία ( εκτενής παρομοίωση με κάτι που μας είναι γνωστό)
Το εμπόδιο στη γραπτή επικοινωνία μπορεί να υπερνικηθεί με το καλό γράψιμο και το σωστό διάβασμα. Μπορεί ο συγγραφέας να μας προσφέρει ένα καλοδουλεμένο και σαφές κείμενο, για να επικοινωνήσει άμεσα μαζί μας, αλλά μόνη της η προσπάθεια αυτή δεν αρκεί· πρέπει κι εμείς να κάνουμε το άλλο μισό του δρόμου. Ως αναγνώστης πρέπει να σκάβουμε τη σήραγγα της επικοινωνίας από τη δική μας πλευρά….

Παραθετικά

• Ο περιφραστικός σχηματισμός είναι ο πιο κοινός και συνηθισμένος.
Μονολεκτικό τύπο συγκριτικού δεν έχουν τα επίθετα που λήγουν σε:
-ής, -ιά, -ί (καφετής - καφετιά - καφετί -» πιο καφετής)
-ης, -α, -ικο (ζηλιάρης - ζηλιάρα - ζηλιάρικο -» πιο ζηλιάρης)
-άς, -ού, -άδικο /-ής, -ού, -ήδικο /-άς, -ού, -ούδικο (φωνακλάς - φωνακλού -φωνακλάδικο - πιο φωνακλάς, γουρλής - γουρλού - γουρλήδικο — πιο γουρλής, υπναράς - υπναρού- υπναρούδικο —» πιο υπναράς).
• Μονολεκτικό τύπο συγκριτικού δεν έχουν, επίσης, τα άκλιτα και οι μετοχές.
• Ορισμένα επίθετα σε -ος σχηματίζουν το συγκριτικό και με κατάληξη -ότερος
και με κατάληξη -ύτερος: γλυκός -» γλυκότερος/γλυκύτερος, κοντός - κοντό-
τερος/κοντύτερος, χοντρός -» χοντρότερος/χοντρύτερος.


Ο απόλυτος υπερθετικός σχηματίζεται και έτσι: πολύ/ πολύ πολύ + θετικός βαθμός. π.χ. δυνατός — πιο δυνατός —* πολύ δυνατός / πολύ πολύ δυνατός.

Ελλειπτικά παραθετικά

άνω (επίρρ.) ανώτερος ανώτατος
κάτω (επίρρ.) κατώτερος κατώτατος
άπω (επίρρ.) απώτερος απώτατος
έσω (επίρρ.) εσώτερος εσωτατος
ένδον (επίρρ.) ενδότερος ενδότατος
υπέρ (πρόθ.) υπέρτερος υπέρτατος
— προτιμότερος -
— πρωτύτερος -
_ μεταγενέστερος -
— προγενέστερος -
— - φίλτατος
- - ύψιστος/ Υψιστος
— - ύπατος
- - Μεγαλειότατος

Ανώμαλα παραθετικά

Απλός Απλούστερος/πιο απλός Απλούστατος/πολύ απλός
Γέρος Γεροντότερος/πιο γέρος
Κακός Χειρότερος/πιο κακός Χείριστος/κάκιστος/πολύ κακός
Καλός Καλύτερος/πιο καλός Άριστος/κάλλιστος/πολύ καλός
Λίγος Λιγότερος/πιο λίγος Ελάχιστος/πολύ λίγος
Μικρός Μικρότερος/πιο μικρός Ελάχιστος/πολύ μικρός
Μεγάλος Μεγαλύτερος/πιο μεγάλος Μέγιστος/πολύ μεγάλος
πολύς Περισσότερος/πιο πολύς Πλείστος/πάρα πολύς

Αντωνυμίες

Κτητικές αντωνυμίες
-(α' πρόσωπο) δικός μου/δικός μας, δική μου/δική μας, δικό μου/δικό μας
-(β' πρόσωπο) δικός σου/δικός σας, δική σου/δική σας, δικό σου/δικό σας
-(γ' πρόσωπο) δικός τον/δικός τους, δική τον/δική τους, δικό τον/δικό τους.
Ως κτητικές αντωνυμίες λειτουργούν και οι αδύνατοι τύποι των προσωπικών αντωνυμιών έπειτα από ουσιαστικό.
Οριστικές αντωνυμίες
-ο ίδιος, η ίδια, το ίδιο
-μόνος, μόνη, μόνο (το επίθετο χωρίς άρθρο, και συνοδευόμενο από τη γενική των αδύνατων τύπων της προσωπικής αντωνυμίας)
Αυτοπαθείς αντωνυμίες-του εαυτού μου (α' πρόσωπο), τον εαυτού σον (β' πρόσωπο), τον εαυτού τον (γ
πρόσωπο)
Ερωτηματικές αντωνυμίες
-ποιος, ποια, ποιο
-πόσος, πόση, πόσο
-τι (άκλιτο)
Αόριστες αντωνυμίες
-ένας, μία/μια, ένα. Διακρίνεται από το αόριστο άρθρο, αφού εκείνο συνοδεύει πάντα ουσιαστικό, και από το απόλυτο αριθμητικό, αφού εκείνο προσδιορίζει τη διαφορά της μονάδας από τα πολλά.
-κανένας, καμία/καμιά, κανένα
-κάποιος, κάποια, κάποιο
-άλλος, άλλη, άλλο
-κάμποσος, κάμποση, κάμποσο
-μερικοί, μερικές, μερικά
-καθένας, καθεμιά, καθένα
-κάτι, κατιτί (άκλιτα)
-τίποτε/τίποτα (άκλιτα)
-ο (η, το) δείνα - ο (η, το) τάδε (άκλιτα)
Αναφορικές αντωνυμίες
-ο οποίος, η οποία, το οποίο
-όποιος, όποια, όποιο
-όσος, όση, όσο
-που. Αντικαθιστά το οποίος, οποία, οποίο, όχι όμως όταν αυτό συνοδεύεται από πρόθεση. Δεν μπορεί να αντικατασταθεί από το επίρρημα όπου. Προσοχή να μη συγχέεται με το τονιζόμενο ερωτηματικό πού και τον άτονο σύνδεσμο που.
-ό,τι. Προσοχή να μη συγχέεται με τον ειδικό σύνδεσμο ότι.
Δεικτικές αντωνυμίες
-αυτός, αυτή, αυτό (δηλώνει το χρονικά και τοπικά κοντά)
-εκείνος, εκείνη, εκείνο (δηλώνει το χρονικά και τοπικά μακριά)
-τέτοιος, τέτοια, τέτοιο (δείχνει την ποιότητα του ουσιαστικού)
-τόσος, τόση, τόσο (δείχνει την ποσότητα του ουσιαστικού)
-(ε)τούτος, (ε)τούτη, (ε)τούτο (δηλώνει το πολύ κοντά, που μπορούμε να το αγγί-
ξουμε)

Μεταβατικά Αμετάβατα ρήματα

Να χαρακτηρίσετε τα ρήματα ως μεταβατικά ή αμετάβατα, και τα μεταβατικά ως μονόπτωτα ή δίπτωτα αντίστοιχα. Να υπογραμμίσετε τα αντικείμενα , εκεί που νομίζετε ότι υπάρχουν:
• Κλείσε την πόρτα, γιατί φυσάει.
• Φύσα τη φωτιά δυνατά.
• Καθώς γύριζα τις σελίδες του περιοδικού, βρήκα μια δυσάρεστη είδηση.
• Ζει μόνος του τα τελευταία χρόνια.
• Φυσάει πολύ, ιτιά λυγίζει.
• Ο ήλιος λάμπει σήμερα.
• Μου ξέφυγε μια καλή ευκαιρία.
• Ήταν ντυμένη μαύρα, γιατί πενθούσε.
• Άνοιξε να μπούμε.
• Ταξιδεύω με τρένο, όταν μένω στην πόλη.


Να υπογραμμίσετε τα αντικείμενα των ρημάτων στα παραδείγματα που ακολουθούν και να επισημάνετε τον τρόπο εκφοράς τους ( πτώση, εμπρόθετο, δευτερεύουσα πρόταση):
• Με ρώτησε κάτι.
• Ο καθηγητής εξετάζει το Θόδωρο μαθηματικά.
• Μ' αυτό τον τρόπο τους έδειξαν την εμπιστοσύνη τους.
• Της ζήτησαν συγνώμη για την ανάρμοστη συμπεριφορά τους.
• Θ' αποδείξω σ' εσένα ότι έχω απόλυτο δίκιο.
• Μου ξέφυγε μια καλή ευκαιρία.
• Πιστεύω πολύ στην προσωπική επαφή.
• Του απέδειξε ο πατέρας του πως δεν έχει δίκιο σ’ αυτήν την περίπτωση.
• Είναι καλύτερο να χωρίζετε το βιογραφικό σημείωμα σε πολλές ενότητες.
• Η οδήγηση σε εξαναγκάζει σε διαρκή εγρήγορση.
• Το δωμάτιο ήταν στενό και μικρό και δεν είχε καθόλου παράθυρα.
• Έπαιζε τάβλι με όποιον έβρισκε μπροστά του.
• Ο Πέτρος έμοιαζε πολύ του πατέρα του.
• Θα διαβάσω όσο χρειάζεται.
• Ρώτησα την τάξη αν ο Κώστας ήρθε σήμερα στο σχολείο.
• Θα κάνει ό,τι του ζητήσεις.
• Παίζει καλό παιγνίδι συνήθως.
• Μου έδειξε τους βαθμούς του.
• Σήμερα θα εξετάσω τους μαθητές αρχαία ελληνικά.
• Ο Γιάννης διδάσκει τον Πέτρο χορό.
• Του έχω εμπιστοσύνη.
• Κάνεις κακό του εαυτού σου.
• Ζήτησα απ’ αυτόν βιβλία.

Επιρρηματικοί προσδιορισμοί

Επιρρηματικοί προσδιορισμοί

1. ονομάζονται τα λεκτικά σύνολα που συμπληρώνουν την έννοια του ρήματος, ώστε να γίνει πιο σαφής
2. συμπληρώνουν την έννοια
• Ενός επιθέτου: ο Γιάννης είναι πολύ ωραίος
• Ενός επιρρήματος: Ο Γιάννης ξύπνησε πολύ νωρίς
• Ενός ουσιαστικού: κινήθηκε ήρεμα προς την έξοδο
3. Μορφή των επιρρηματικών προσδιορισμών
• Μονολεκτικοί: γύρισε τραγουδώντας
• Περιφραστικοί: έχουν τη μορφή: προθετικά σύνολα:έκλεισε την πόρτα με δύναμη, επίρρημα +επίρρημα:περπατούσε σιγά σιγά, επίρρημα+ προθετικό σύνολο: φωνάζαμε έξω από το σχολείο, έναρθρη πτώση:θα δειπνήσουμε το πρωί, δευτερεύουσες επιρρηματικές προτάσεις: είχα διαβάσει τόσο καλά, ώστε δε με προβλημάτισε καμιά ερώτηση, διπλή πτώση: στάθηκε άκρη άκρη.
4. Εκφράζουν
• Τόπο: έλα εδώ
• Χρόνο:θα περάσω αύριο
• Αιτία:έκλαψε από χαρά
• Σκοπό: μαζεύω χρήματα για να πάω διακοπές
• Αποτέλεσμα: ήταν τόσο αφηρημένος, που δε με είδε
• Εναντίωση, παραχώρηση: θα έρθω αν και είμαι κουρασμένη
5. Τα προθετικά σύνολα δε λειτουργούν μόνο ως επιρρηματικοί προσδιορισμοί αλ-λά και ως αντικείμενα. Τα προθετικά σύνολα που είναι επιρρηματικοί προσδιορισμοί μπορούν να αντικατασταθούν με ένα επίρρημα και απαντούν σε ερωτήματα όπως: πού, πότε, γιατί, για ποιο σκοπό, με ποιο τρόπο κ.α.: δείχνω σε έναν ξένο το δρόμο (αντικείμενο) ενώ : ζω στην πόλη (επιρ. προσδ.)