Περίληψη

Η περίληψη έχει ως στόχο τη συνοπτική, αλλά πιστή απόδοση των απόψεων που διατυπώνονται σε ένα κείμενο. Με την περίληψη ελέγχεται η κριτική, αφαιρετική και συνθετική ικανότητα του μαθητή. Η έκταση της καταλαμβάνει το 1/3 του αρχικού κειμένου. Αν είναι εκτενής, περιλαμβάνει τις σημαντικές λεπτομέρειες κάθε παραγράφου του κειμένου, αν όμως είναι συνοπτική στηρίζεται αποκλειστικά στους πλαγιότιτλους των παραγράφων ή των ενοτήτων του κειμένου.
Στην αρχή της περίληψης επισημαίνεται το θεματικό κέντρο του κειμένου, με άλλα λόγια η βασική ιδέα-θέμα που απασχολεί το συγγραφέα. Μεγάλη σημασία έχει η σωστή επιλογή των διαρθρωτικών λέξεων, ώστε να εξασφαλιστεί η συνοχή και η συνεκτικότητα του κειμένου. Καλό είναι επίσης να επιλεγεί είτε η ενεργητική είτε η παθητική σύνταξη και όχι να εναλλάσσονται.
Να αποφεύγεται η υπερβολική αφαίρεση, αλλά και η χρησιμοποίηση επουσιωδών λεπτομερειών.
Να αποφεύγεται η μίμηση του ύφους του συγγραφέα (το ύφος μπορεί να είναι από λογοτεχνικό έως επιστημονικό και από δραματικό έως ειρωνικό), καθώς και η χρήση αυτούσιων φράσεων του κειμένου. Όταν πάντως επιλέγονται φράσεις από το κείμενο καλό είναι να τοποθετούνται μέσα σε εισαγωγικά.

Να αποφεύγεται η χρήση προσωπικών σχολίων, συμπερασμάτων, κρίσεων. Η περίληψη πρέπει να χαρακτηρίζεται από αντικειμενικότητα.
ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΕΙΜΕΝΟΥ
• συνολική ανάγνωση του κειμένου με σκοπό την κατανόηση του θεματικού του κέντρου ,αλλά και της συλλογιστικής πορείας που ακολουθεί ο συγγραφέας.
• χωρισμός του κειμένου σε νοηματικές ενότητες, αν βέβαια αυτό είναι δυνατό.
• επιμέρους μελέτη των παραγράφων με σκοπό το διαχωρισμό των ουσιωδών από τα επουσιώδη στοιχεία.
• διαμόρφωση πλαγιοτίτλων που συμπυκνώνουν την ουσία κάθε παραγράφου (αν κάποιες παράγραφοι περιέχουν παραδείγματα ή άλλες δευτερεύουσες λεπτομέρειες δεν χρειάζεται να χρησιμοποιηθούν στην περίληψη).
• σύνθεση των πλαγιοτίτλων σε ένα ενιαίο κείμενο με συνοχή, που καταγράφει τις σημαντικότερες ιδέες του συγγραφέα. Κατά τη σύνθεση αυτή είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν φράσεις, όπως: ο συγγραφέας αναφέρει, διατυπώνει, υποστηρίζει,επισημαίνει ,συμπεραίνει, τονίζει ,προσθέτει κ.α.
Πρέπει να σημειωθεί τέλος ότι, όταν η δομή του κειμένου που δίνεται είναι χαλαρή ή συνειρμική και γι' αυτό η προηγούμενη διαδικασία δεν μπορεί να εφαρμοστεί, για να προκύψει η περίληψη, χρειάζεται να εντοπιστούν οι βασικές ιδέες, που είναι πιθανόν να είναι διάσπαρτες στο κείμενο. Σε κάθε περίπτωση πάντως είναι βασικό να κατανοήσει κανείς το πώς συσχετίζονται οι έννοιες, ποιες είναι οι νοηματικές σχέσεις, ώστε να αποδοθούν σωστά στην περίληψη καινά μην παραποιηθούν οι θέσεις του συγγραφέα. Σημαντικό είναι να κινηθεί κανείς στο όριο των λέξεων που προτείνεται (συνήθως 80-100 ή 100-120).